Een analyse van de verdere Zweedse militarisering vanwege de Russische dreiging rondom het strategisch-gelegen eiland Gotland.

Het relatief onbekende Gotland is volgens velen de mooiste plek van Zweden en daarmee ook een fijne vakantiebestemming. Het eiland, gelegen in de Baltische Zee ten oosten van het vasteland van Zweden, staat ook wel bekend als ‘het Ibiza’ van het land. Elke 29ste week van het jaar vertrekken Zweedse jongeren massaal naar Gotland voor Stockholmsveckan, oftewel ‘De Week van Stockholm’, om een week lang feest te vieren. Iedereen die liever niet het nachtleven induikt is op het eiland natuurlijk ook op het juiste  adres. Zo zijn veel buitenscenes van de kinderserie Pippi Langkous opgenomen op Gotland, en dan met name in de fotogenieke hoofdstad Visby, die overigens al sinds 1955 op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staat. Tevens wordt Gotland geroemd om al zijn kerken, burchten en ruïnes, en kunnen natuurliefhebbers hun hart ophalen dankzij de vele kleinere eilanden, desolate landschappen, indrukwekkende kalksteenformaties, de meer dan honderd natuurreservaten en een ruige, grillige kustlijn. 

Het leven op Gotland lijkt idyllisch en vredig, maar schijn bedriegt. Door Russische militaire activiteiten in de Baltische Zee en het Zweedse luchtruim, staat Gotland op scherp. Met in het achterhoofd de Russische inname van de Krim is de militaire aanwezigheid op Gotland de laatste jaren flink verscherpt. En dat is niet het enige; door heel Zweden zijn en worden alle nucleaire bunkers opgeknapt, de dienstplicht is heringevoerd en de nationale defensie-uitgaven zijn verhoogd. Zweden voelt de Russische dreiging dus, maar waar is dat op gebaseerd? Dit artikel zal ingaan op de gespannen betrekkingen tussen Rusland en Zweden, en heeft speciale aandacht voor ‘de Zweedse neutraliteit’. Er zal uitgelegd worden wat de Russische dreiging precies inhoudt en waarom Gotland wordt gemilitariseerd. Als laatste wordt beschreven wat de NAVO en de EU precies doen en kunnen doen tegen de Russische activiteiten in de Baltische Zee.  

De geschiedenis van Zweeds-Russische betrekkingen

Zweden was ooit een van de meest belangrijke militaire machten ter wereld: het is nu bijna niet meer voor te stellen. Dat Zweden lang geleden een veel groter gebied besloeg is ook massaal in de vergetelheid geraakt. Het land is de laatste tweehonderd jaar officieel ‘strikt neutraal’ geweest in welke oorlog dan ook- al valt dat strikte te betwijfelen, daar wordt later op teruggekomen. De Zweeds-Russische relaties zijn al eeuwen gespannen. Vanaf het jaar 800 is de sfeer tussen beide landen vijandig. In die tijd dreven de Zweden handel en voerden ze oorlog in het gebied rondom de Baltische Zee. Uiteindelijk werd Zweden door de gedreven handel en gevoerde oorlog een rijk; het besloeg onder andere het grondgebied van het huidige Finland, de Baltische Staten en kleinere delen van Denemarken, Rusland en Duitsland. 

Hoewel Zweden langzaam steeds groter werd, reorganiseerden de Russen – onder leiding van tsaar Peter de Grote – hun leger. Vanaf de achttiende eeuw kreeg Zweden hierdoor geduchte concurrentie: Rusland, Denemarken-Noorwegen en Saksisch-Polen namen het tegen het rijk op en de Grote Noordse Oorlog was geboren (1700-1721). De coalitie was ervan overtuigd dat de toen vijftienjarige koning van Zweden, Karl XII, een eenvoudig doelwit was, en dat de Zweedse strijdmacht zou zijn uitgeput. Achteraf blijkt dat ook zo te zijn. In de eerste jaren van de Grote Noordse Oorlog, boekte Karl XII nog wel enkele successen tegen de Russen. Enigszins optimistisch trok hij zuidelijker, richting het huidige Oekraïne. Het Zweedse leger was door de eerdere veldslagen echter fysiek verzwakt en niet goed meer uitgerust. De Slag bij Poltava (1709) bleek uiteindelijk de beslissende overwinning van Peter de Grote van Rusland op Karl XII van Zweden. De Grote Noordse Oorlog werd gewonnen door de Russen, en werd het begin van de Russische suprematie in (Noord)Oost-Europa. De Zweden verloren daarentegen grote stukken land; de Grote Noordse Oorlog markeerde het einde van de Zweedse status als grootmacht.

De Zweedse neutraliteit

Sinds 1814 heeft Zweden geen oorlog meer gevoerd. Vanaf die tijd heeft ‘de Zweedse neutraliteit’ zich ontwikkeld. Desalniettemin is die neutraliteit, zoals eerder beschreven, niet erg strikt. Vanaf het einde van de Grote Noordse Oorlog tot het einde van de Tweede Wereldoorlog stelde Zweden zich vooral neutraal op om buiten de oorlog te blijven. Deze strategie werkte, maar Zweden maakte zich niet populair bij de Scandinavische buurlanden Denemarken en Noorwegen. Beide landen hadden zich ook neutraal verklaard in de Tweede Wereldoorlog, maar werden – in tegenstelling tot Zweden – wel bezet door Nazi-Duitsland. Zweden besloot Denemarken en Noorwegen niet militair te steunen en transporteerde ijzer naar het Derde Rijk. Voor Nazi-Duitsland was dit een teken dat Zweden ze goed gezind was. Hiermee kan de striktheid van de Zweedse neutraliteit bekritiseerd worden. Op papier bleef het land echter neutraal en ook tegenwoordig denken de meeste Zweden dat het-buiten-de-oorlog-blijven te danken was aan neutraliteit. Neutraliteit heeft hiermee een grote publieke legitimiteit gewonnen. 

In de Koude Oorlog koos Zweden eveneens geen partij. Hoewel het land, weliswaar pas in 1995, lid werd van de Europese Unie (EU), is Zweden tot op de dag van vandaag geen lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO). De NAVO werd opgericht in 1949 met als doel de veiligheid en vrijheid van de aangesloten landen te garanderen. De organisatie bestaat uit dertig landen, lidstaten zijn onder andere de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada, Turkije en veel EU-lidstaten. Het gebrek aan lidmaatschap weerhoudt Zweden er echter niet van om vaak met de NAVO samen te werken. Hier komt de ‘schijn neutraliteit’ dus opnieuw naar voren. Hoewel de neutraliteit in Zweden nog steeds een grote politieke legitimiteit heeft omdat het hen eerder buiten de oorlog hield, ontstaat hier voor Zweden wel een probleem: het land staat er op papier alleen voor. 

Artikel 5 van de NAVO zegt het volgende: “De partijen komen overeen dat een gewapende aanval tegen een of meer van hen in Europa of Noord-Amerika als een aanval tegen hen allen zal worden beschouwd; zij komen bijgevolg overeen dat, indien zulk een gewapende aanval plaatsvindt, ieder van hen de aldus aangevallen partij of partijen zal bijstaan, in de uitoefening van het recht tot individuele of collectieve zelfverdediging erkend in Artikel 51 van het Handvest van de Verenigde Naties, door terstond, individueel en in samenwerking met de andere partijen, op te treden op de wijze die zij nodig oordeelt met inbegrip van het gebruik van gewapend geweld om de veiligheid van het Noord-Atlantisch gebied te herstellen en te handhaven.”

Kortgezegd betekent dit artikel dat een aanval op een NAVO-lidstaat een aanval is op iedereen, en dat andere NAVO-lidstaten de aangevallen partij hierom zullen bijstaan. Maar omdat Zweden geen lid is van de NAVO, geldt dit artikel niet voor het land. Mede hierom was Zweden tijdens de Koude Oorlog behoorlijk bang voor de Sovjet-Unie, zeker toen het blok steeds meer macht kreeg. Daarom hield Zweden het eiland Gotland gedurende de hele Koude Oorlog, en een paar jaar daarna, bewapend. Pas in 2005 verlieten de laatste militairen het eiland. Nu is de militaire aanwezigheid op Gotland echter terug van weggeweest. Vanaf 2015 worden schuilkelders door het hele land afgestoft en geïnspecteerd. Soldaten houden toezicht op het luchtruim. In 2017 werden driehonderd soldaten naar Gotland gestuurd. In 2018 werd  de dienstplicht heringevoerd voor mannen én vrouwen. De luchtdefensie wordt actief getraind en in 2020 werd bekend gemaakt dat het Zweedse defensiebudget met 40% wordt verhoogd voor de periode van in ieder geval 2021 tot 2025. Zweden voelt de Russische dreiging, zoveel is duidelijk, maar wat doet Rusland dan precies, en waarom? 

Gotland: strategisch eiland in de Baltische Zee

Mocht er ooit oorlog uitbreken in het gebied rondom de Baltische Zee, dan heeft Zweden met Gotland de meest strategische plek in handen. In de eerste plaats omdat veel landen binnen handbereik van het eiland liggen, namelijk Finland, Polen, Rusland (Kaliningrad), Litouwen, Letland, Estland en Denemarken. Gezien Gotland een eiland is en handig in het midden van de Baltische Zee ligt, lopen ook veel zeeroutes langs het eiland. Daarnaast gaan veel vliegroutes over Gotland. Om deze reden kan Zweden vanuit Gotland zowel het vaar- als vliegverkeer in de regio controleren. Hierom zei een Amerikaanse generaal in 2017: “there is no island as strategically important as Gotland” (vertaling: “er is geen eiland strategisch zo belangrijk als Gotland”). Dat Gotland strategisch belangrijk is, bleek ook tijdens de Koude Oorlog. In het noorden van Gotland ligt een kleiner eiland, genaamd Fårö (letterlijke vertaling: ‘schapeneiland’). Gedurende de Koude Oorlog was Fårö een geheime Zweedse legerbasis, waar de laatste militairen pas ongeveer vijftien jaar geleden vertrokken. De basis was voor buitenstaanders strikt ontoegankelijk. 

Omdat Gotland strategisch zo belangrijk is, hebben veel landen belangstelling voor het eiland. Het eiland hoort sinds de Vrede van Brömsebro uit 1645 officieel bij Zweden, maar zowel voor als na die tijd is het eiland bevochten. Zo heeft Rusland Gotland een tijdje bezet gehouden ten tijde van de Finse Oorlog (1808-1809). Ook nu heeft Gotland, vanwege de strategische ligging, de interesse van Rusland. Op het strand van Fårö werden in 2017 rode lichtkogels van Russische onderzeeërs gevonden. Gedacht wordt dat de lichtkogels gebruikt zouden zijn tijdens een Russische oefening in de zee rondom Gotland. Daar komt bij dat rond die tijd Russische gevechtsvliegtuigen het Zweedse luchtruim invlogen. De zorgen werden nog groter nadat Rusland een oefening deed voor een nucleaire bomaanval op een Zweedse militaire basis.

De militarisering van Gotland

De Zweedse Minister van Defensie, Peter Hultqvist, is van mening dat Europa een nieuwe veiligheidssituatie kent. Als voorbeeld noemt hij de Russische inname van de Krim, maar ook de situatie in Oekraïne als geheel en de militaire activiteiten van Rusland in Georgië. De Swedish Defense Research Agency (FOI) ziet Rusland op dit moment als de grootste risicofactor. Die dreiging richting Zweden is volgens Minister Hultqvist niet direct op Zweden gericht. De impliciete dreiging is volgens hem meer gericht op de EU- en NAVO-lidstaten in de omgeving, zoals Letland, Estland en Litouwen. De angst bestaat echter wel dat Gotland wordt ingenomen, en dat de strategische ligging van het eiland zorgt voor een wedloop tussen enerzijds de EU en de NAVO en anderzijds Rusland om de controle over het Zweedse territorium. 

Lang werd een militaire aanval op Zweden als onrealistisch gezien, maar inmiddels stelt de Zweedse Riksdag ‘dat een gewapende aanval tegen Zweden niet kan worden uitgesloten’. Daarom wordt Gotland verder gemilitariseerd. Dat merken de inwoners van het eiland ook. Waar eenheden de afgelopen jaren ongeveer twintig dagen per jaar militaire oefeningen uitvoerden op Gotland, is dat aantal nu opgeschroefd naar 115. Elk jaar mogen er 1.3 miljoen schoten gelost worden op het eiland, wat resulteert in een kleine 3600 schoten per dag. Dit zorgt ervoor dat de stilte op het desolate en op het oog zo vredige eiland regelmatig bruut verstoord wordt door een luide knal. De lokale bevolking vindt de intensieve oefeningen overdreven. Er is zelfs een protestgroep opgericht, Skärgårdsuppropet oftewel het Archipel-appèl, die probeert om de grote hoeveelheid beschietingen op  Gotland terug te draaien. Hun protesten lijken weinig kans van slagen te hebben. In 2021 neemt het aantal Russische activiteiten in de Baltische Zee namelijk verder toe. Dit leidde er uiteindelijk toe dat Zweden de militaire aanwezigheid op Gotland nog verder wordt versterkt. 

Het is wel belangrijk om te benoemen dat de kans dat Rusland Gotland daadwerkelijk inneemt niet erg groot is. Hoewel Zweden, Finland en de Baltische Staten een aanval niet uitsluiten en Rusland ook als het grootste reële gevaar zien, voorzien de landen voorlopig geen militaire aanval. Dat geldt ook voor deskundigen. Zo legt publicist Edward Lucas uit dat Rusland de Baltische Staten intern wil verzwakken. De militaire activiteiten zijn volgens hem eerder bedoeld als psychologische oorlogsvoering om daarmee de Russische invloed in de regio te vergroten. Moskou weet dat een aanval op een (ei)land in de Baltische regio verstrekkende gevolgen gaat hebben en lijkt vooral te willen provoceren ten koste van de eenheid in de EU. Daarnaast zal het voor Rusland, op dit moment, een te grote logistieke uitdaging zijn om überhaupt grondtroepen op Gotland te krijgen of om strijd te voeren in de lucht en op zee. Ook vanwege deze praktische feiten kan er dus vanuit worden gegaan dat Rusland Gotland niet daadwerkelijk militair zal aanvallen.  

Zweden en de NAVO

Sinds de jaren ’90 werkt Zweden samen met de NAVO en Finland. Het NAVO-lidmaatschap wordt – indien noodzakelijk voor de veiligheid – inmiddels zelfs heel voorzichtig overwogen. De samenwerking tussen onder andere Zweden, Finland, de NAVO en zelfs Rusland werd vastgelegd in het Partnership for Peace-project, gestart in 1994. Dit programma zorgt voor bilaterale samenwerking tussen individuele Europese of Noord-Amerikaanse landen met de NAVO. De NAVO zegt de samenwerking met partnerlanden Zweden en Finland te willen intensiveren, vanwege de verhoogde bezorgdheid over Russische militaire en non-militaire activiteiten. Er is hierbij in het bijzonder aandacht voor het waarborgen van de veiligheid van de Baltische regio. Als onderdeel van het Partnership for Peace-project is er regelmatig overleg tussen Finland, Zweden en de NAVO. Er wordt daarnaast informatie uitgewisseld over hybride oorlogsvoering, gezamenlijke en individuele militaire trainingen worden gecoördineerd en een beter bewustzijn van de noodzaak om gemeenschappelijke bedreigingen aan te pakken wordt verder ontwikkeld. Zweden en Finland nemen ook deel aan de NATO Response Force (NRF), wat een snelle en wereldwijd inzetbare reactie-eenheid van de NAVO is. Zweden heeft daarnaast samengewerkt met NAVO-vredesmissies. 

Dat Zweden en de NAVO, en dus ook de Verenigde Staten, samenwerken, bleek ook in oktober van 2021. Toen landde er namelijk een Amerikaans Hercules-vliegtuig met het langeafstandsartilleriesysteem M142 HIMARS op Gotland. HIMARS staat voor High Mobility Artillery Rocket System en de M142 HIMARS is een lichte, nauwkeurige en meervoudige raketontwerper. De komst van de M142 HIMARS is een primeur: voor zover bekend stond er nooit eerder een langeafstandsartilleriesysteem op Zweedse bodem. De FOI verklaart dat de M142 HIMARS een duidelijk signaal is dat is bedoeld om ‘potentiële bedreigingen voor Gotland’ af te schrikken. Met potentiële bedreigingen voor Gotland wordt vooral één land bedoeld: Rusland. Volgens het FOI is Rusland de enige mogelijke aanvaller van Gotland. Het langeafstandsartilleriesysteem kwam aan in Zweden tijdens een oefening tussen Zweedse en Amerikaanse special forces. Nieuwe capaciteiten en wapensystemen werden getest, om zo de operationele capaciteit in de omgeving van Gotland te versterken. 

De onderzoeksleider van de FOI, Michael Jonsson, legt in een interview aan de Sveriges Television (SVT, de nationale publieke omroep van Zweden) uit dat de M142 HIMARS afhankelijk van de wapendrager een bereik heeft van 15 tot 499 kilometer. Met de Russische enclave Kaliningrad op een absolute afstand van ongeveer 350 kilometer, kan het langeafstandsartilleriesysteem hiermee dus in theorie Rusland bereiken. Jonsson verklaart echter dat het niet de bedoeling is om Rusland te raken, maar dat de M142 HIMARS ervoor zorgt dat de drempel voor een Russische aanval op Gotland wordt verhoogd. Het hoofd operaties van de Zweedse krijgsmachten, Michael Claesson, geeft aan dat de samenwerking tussen de Verenigde Staten en Zweden er tevens voor zorgt dat beide landen veel leren over de gedeelde capaciteiten. Desondanks wordt benadrukt dat Zweden prima in staat is om eigen beveiligingsproblemen aan te pakken, en dat het land dus niet afhankelijk is en wil zijn van de Verenigde Staten om Gotland te verdedigen. 

In 2020 stemde een meerderheid van het Zweedse parlement in met een ‘optie tot toetreding van de NAVO’ indien dit noodzakelijk is voor de veiligheid van Gotland en Zweden als geheel. De Zweedse regering blijft desalniettemin tegen het aannemen van de ‘NAVO-optie’, en ook de meerderheid van de Zweedse bevolking ziet de optie niet zitten. NAVO-lidmaatschap zou in ieder geval een einde maken aan de ruim tweehonderd jaar durende officiële neutraliteit van Zweden. Een dilemma blijft het evenwel zeker. In 2013 gaf de toenmalige Russische premier Dmitri Medvedev aan dat Rusland zal antwoorden als Zweden (en/of Finland) toetreedt tot de NAVO. Hij zei: “Alle nieuwe leden van de Noord-Atlantische alliantie die in de buurt van onze staat verschijnen, veranderen uiteindelijk de pariteit (red. het evenwicht, de gelijkheid) van de militaire macht. En daar moeten we op reageren.” De voormalig minister van Buitenlandse Zaken en eveneens oud minister-president van Zweden, Carl Bildt, gaf echter aan dat de NAVO-toetreding van Noorwegen geen negatief effect heeft gehad op de ontwikkeling van internationale samenwerking in het Baltische gebied. Over een mogelijk antwoord van de Rusland maakt hij zich dus niet direct zorgen. 

Gotland en de EU

De eerder genoemde Zweedse minister van Defensie, Peter Hultqvist, schreef in 2017 in een artikel voor de website Defense News dat de versterking van de veiligheidssamenwerking in de EU noodzakelijk is. Hultqvist benadrukt het belang van trans-Atlantische samenwerking, maar ook de relevantie van Europese handhaving van sancties tegen Rusland. De minister zegt daarnaast dat EU-samenwerking op het gebied van defensie en veiligheid van cruciaal belang is. De thema’s cyberdreigingen, hybride oorlogsvoering en internationale crisisbeheersing verdienen volgens hem meer aandacht. 

Kenners zijn ervan overtuigd dat Europa in ieder geval iets moet doen tegen de Russische dreiging. Echter blijft het vanuit de EU behoorlijk stil over ‘situatie Gotland’. De EU-vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, Josep Borrell, had het in 2021 wel in het algemeen over de ‘verstorende acties van Rusland’. Relatief vriendelijk, zeker omdat Borrell tijdens zijn aantreden in 2019 beweerde dat de EU ‘de taal van macht’ meer moest gebruiken. Volgens de voormalig president van Estland, Toomas Hendrik Ilves, en lid van de Internationale Betrekkingen denktank Chatham, Keir Giles, moet de EU adequater handelen op het verslechteren van de Europese veiligheid op de lange termijn. Alleen dan zou de EU Rusland ervan kunnen overtuigen dat vergelding niet zal uitblijven na het uitvoeren van aanvallen of militaire activiteiten. Ilves en Giles benadrukken dat sancties weliswaar werken, maar onderdeel moeten zijn van een grotere, gecoördineerde actie. Volgens hen moet er publieke erkenning komen dat ‘Europa wordt aangevallen’, en moeten de Europese handen ineen worden geslagen om dit aan te pakken. 

De Russische militaire activiteiten rondom en boven Gotland kunnen gezien worden als een onderdeel van een groter geheel. Met de arrestatie van de Russische oppositieleider Aleksej Navalny, de inname van de Krim en de militaire aanwezigheid in Georgië is Rusland al meerdere grenzen over gegaan. Volgens Ilves en Giles is het, zoals eerder benoemd, voornamelijk van belang dat de EU van zich laat horen. De verdeeldheid van de EU maakt dit echter lastig. Zo moeten ministers unaniem instemmen met EU-sancties tegen Rusland. Maar als het gaat om Ruslandbeleid, zitten de EU-lidstaten regelmatig niet op een lijn. Rusland is een handelspartner en Europa heeft behoefte aan Russisch gas. Sommige EU-lidstaten maken zich zorgen over de wederkerigheid van de betrekkingen. Duitsland ziet bijvoorbeeld niets in economische sancties tegen Rusland. Het land is bang dat dit het project van de Russisch-Duitse gasleiding Nordstream 2 negatief kan beïnvloeden. De EU is überhaupt voorzichtig met grootschalige sancties tegen Rusland, omdat hiermee ook de lokale bevolking wordt geraakt. Dat betekent niet dat de EU Rusland nooit sancties oplegt. Dit gebeurt namelijk wel, eerder bijvoorbeeld naar aanleiding van de inname van de Krim. Deze sancties zijn echter wel vaak erg afgezwakt door de tegenstrijdige belangen van de lidstaten. Hierdoor nemen ze af in effectiviteit. 

Conclusie

Zoals eerder beschreven is de kans dat Rusland Gotland daadwerkelijk inneemt niet erg groot. Hoewel Zweden, Finland en de Baltische Staten een aanval niet uitsluiten en Rusland ook als het grootste reële gevaar zien, voorzien de landen voorlopig geen militaire aanval. Het lijkt erop dat Rusland vooral wil provoceren om de eenheid in de EU te verzakken. Het land wil Europa laten zien hoe machteloos het is tegenover het Russisch machtsvertoon. Maar hoe moet de EU daarop reageren?

Op dit moment treedt de EU vooral reactief op tegen Rusland. Josep Borrell geeft aan dat het goed zou zijn als de EU zich zowel afhoudender als pro-actiever opstelt tegenover het land. Hij vindt dat bijvoorbeeld de Europese cybersecurity in voren moet worden verbeterd, om zo minder kwetsbaar te zijn voor Russische staatshackers. Dit pro-actieve handelen kan ook ingezet worden bij de casus van Gotland. De Baltische Regio zou nu verder beveiligd kunnen worden, om zo in de toekomst minder kwetsbaar te zijn. Op deze manier laat de EU zien alert te zijn en dat het zich niet laat intimideren. Dit sluit aan bij uitspraken van Ilves en Giles over het sneller adequaat handelen op het verslechteren van de Europese veiligheid op de lange termijn. Daarnaast is het belangrijk dat de EU zich politiek uitspreekt tegen de militaire activiteiten rondom Gotland in de Baltische Zee, en steun uitspreekt aan Zweden en de andere landen in de Baltische regio. Steun kan eveneens worden geleverd door Zweden te helpen bij de beveiliging van Gotland of door de invoering van sancties als Rusland te ver gaat met provoceren. Belangrijk, zeker omdat de unie op dit moment vrij stil is over de situatie rondom het eiland, en Rusland de militaire activiteiten ondertussen voortzet. 

Borell vindt desalniettemin ook dat de EU niet alleen maar moet afhouden of juist pro-actief moet zijn, maar Rusland daarnaast moet ‘aanhalen’; er moet samengewerkt worden met het land bij regionale of mondiale crises om de onderlinge banden te versterken. Dankzij de oprichting van de Partnership for Peace-project, werkt(e) de NAVO al samen met Rusland, Zweden en Finland. Het zou een idee zijn een soortgelijk programma te starten tussen de EU en Rusland om zo de veiligheid in de Baltische Regio veilig te behouden. Wat dit echter lastig maakt, is dat Rusland vanaf 1 november 2021 de diplomatieke missie bij de NAVO heeft opgeschort. De vraag is daarom of Rusland een partnership program met de EU wel ziet zitten. 

Voor Gotland, Zweden en de Baltische regio als geheel lijkt het hoe dan ook van belang dat de EU duidelijk steun uitspreekt en dat er publiekelijk door de EU erkend wordt dat Rusland met de militaire activiteiten in de Baltische Zee te ver gaat. Door te benoemen dat Rusland moet uitkijken met de uitvoering van militaire activiteiten rondom Gotland, laat de EU in ieder geval zien dat Zweden er niet alleen voor staat. Voor de inwoners van Gotland en de regio als geheel, zal dat een opluchting zijn in tijden van de verdere militarisering van dit idyllische Zweedse eiland.

Loes ter Horst is bachelorstudent Liberal Arts and Sciences aan de Universiteit Utrecht met een specialisatie in International Governance (Departement voor Bestuurs- en organisatiewetenschap).

Beeld: Shutterstock