In gesprek met… Stan Peters (PvdA) 

Het is weer verkiezingstijd in Nederland, doorgaans het moment waarbij we in ons land verbaast kijken naar allerlei exotische splinterpartijen op zoek naar een lepel in de Haagse pap. Zo ook dit jaar. Met een naoorlogs record van wel 37 partijen op de kieslijst valt er zeker iets te kiezen, het belooft dan ook weer oer-Hollands spannend te worden op 15, 16 en 17 maart. Tegelijkertijd komt iedere verkiezingsronde dezelfde vraag weer terug: Waar zijn de jongeren? Al jaren zijn jongeren de minst vertegenwoordigde groep kiezers in Nederland en zien we een structureel lage opkomst. Deze desinteresse leek zich ook te vertalen naar de kandidatenlijsten van de meeste partijen, zo was in 2017 slechts 6.8 procent van de kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen 30 jaar of jonger. Toch lijkt hier langzaam verandering in te komen; dit keer zien we dat meer dan tien procent van de kandidaten onder de 30 is. Deze opkomst lijkt mede te maken te hebben met Black Lives Matter en de klimaatprotesten van afgelopen jaar; thema’s die duizenden jongeren de straat op kregen. 

In deze speciale verkiezingspublicaties zijn we bij Shaping Europe dan ook opzoek gegaan naar de vertegenwoordigers van de internetgeneratie. Wat beweegt hen zich te werpen in de Nederlandse verkiezingsstrijd, en hoe zien zij hun rol? Stan Peters van de Partij van de Arbeid (PvdA) legt het uit.

Kun je jezelf kort introduceren?

Mijn naam is Stan Peters, 24 jaar en ik kom uit Den Bosch. Deze verkiezingen sta ik op de Tweede Kamerlijst voor de Partij van de Arbeid op plek 31. 

Waar komt je politieke interesse vandaan?

Een aantal jaar terug raakte ik geïnteresseerd in de politiek. Tijdens mijn middelbare schooltijd kreeg ik meer oog voor welke kant het opging in de wereld. Ik volgde het nieuws en ik zag vaak dat het net de andere kant op ging dan ik zelf graag zag. Denk bijvoorbeeld aan toen Donald Trump werd verkozen of toen de Brexit plaatsvond. In Nederland zag ik dat de laatste jaren ook steeds meer met het opkomende nationalisme: Geert Wilders en ook Thierry Baudet doen het de laatste jaren vrij goed. Toen had ik zoiets van; ‘als het aan mij ligt gaat het de andere kant op’ en als je dat vind dan moet je er ook wat aan doen. Dus daarom ben ik actief geworden in de politiek. 

Hoe ben je betrokken geraakt bij de politiek en jouw partij?

Ik werd lid van de PvdA in 2017 en werd na de Tweede Kamerverkiezing echt actief. Die verkiezingen kreeg de PvdA een enorme klap en ging de partij van 37 naar 9 zetels. Ik vond dit raar want ik dacht juist dat dit een partij is die antwoorden geeft op problemen waar veel jongeren tegenwoordig mee te maken krijgen. Bijvoorbeeld het niet kunnen vinden van een betaalbare woning en met flexcontracten blijven zitten tegen een lager loon. Wat mij ook aansprak aan de PvdA is het idee dat je het echt samen doet en opkomt voor de zwakkeren in de samenleving. 

Toen ben ik actief geworden bij de jongerenorganisatie, de Jonge Socialisten, en ben ik bestuurslid geweest in Brabant om vervolgens door te groeien naar het landelijke bestuur waar ik vice-voorzitter was en de communicatie deed. Dit vond ik ontzettend leuk en toen kwamen de Tweede Kamerverkiezingen eraan. Ik kreeg een mailtje met de oproep dat je je kon aanmelden als kandidaat-kamerlid en ik vond het hoog tijd voor wat verjonging binnen de hele politiek en de partij zelf, en als je zoiets echt vind, dan moet je ook de ballen hebben om jezelf aan te melden voor de lijst. Dat heb ik dus gedaan, heb de selectie doorlopen en ben op plek 31 van de lijst beland. 

Dit is volgens mij wel de jongste lijst die we ooit gehad hebben dus dat is supertof om zo deze verkiezingen mee te gaan maken. Er is op dit moment één iemand in de kamer onder de dertig, en diegene is 29, dus dat kan in mijn ogen wel wat jonger. Er zijn zoveel twintigers die nu eigenlijk door niemand worden vertegenwoordigd in de Kamer en daarom merk je ook vaak bij jongeren dat ze zoiets hebben van ‘je ziet mannen in pak van in de 50’ en dan komt politiek meteen heel saai over. De Kamer moet een afspiegeling zijn van de bevolking en er moeten dus ook jonge mensen in zitten. 

Wat is jouw rol deze verkiezingen?

Ik ben dus een van de vijftig kandidaat-kamerleden die aangekruist kan worden in het stemhokje zometeen. Ik zit in een app-groep met alle andere kandidaten en zo krijgen we te horen wat er elke dag speelt en hoe de campagne verloopt. Daarnaast ben ik vooral veel bezig met mijn eigen campagne. Ik denk dat de rol van een kandidaat-kamerlid is dat je het PvdA gedachtegoed pakt en vertaalt voor je eigen doelgroep, in mijn geval jongeren. Ik ben dus voornamelijk bezig geweest met thema’s die veel onder jongeren spelen zoals wonen, onderwijs en het klimaat. Ik wil op deze manier laten zien dat de PvdA juist een partij is waar zij op zouden kunnen stemmen. 

Was campagnevoeren voor de verkiezingen wat je ervan had verwacht?

Je moet vanwege de situatie de campagne wel anders inrichten en dat kan best eenzaam zijn. Je mag alleen maar in je eentje of in tweetallen de straat op en je spreekt ook veel minder mensen. Als je al mensen spreekt is dat vaak via een schermpje en dat is toch anders dan in de kroeg zitten met een biertje erbij en daar het gesprek aangaan of op scholen langsgaan om met jongeren te praten. Wat we vooral deze verkiezingen gedaan hebben is brievenbussen vullen met onze flyers en ook actief geprobeerd in gesprek te gaan met mensen, bijvoorbeeld door de sessies die we georganiseerd hebben voor MBO-studenten. We leggen dan uit waar de PvdA voor staat, maar we willen ook vooral horen wat zij belangrijk vinden. De campagne speelt zich ook veel af op social media en is meer dan ooit een online campagne geworden. Ik heb daarbij wel een streepje voor in vergelijking met wat oudere mensen op de lijst. We proberen vooral toffe content te maken door middel van filmpjes en memes om op deze manier meer mensen te bereiken via Instagram en Facebook. 

Welke standpunten zijn voor jongeren het belangrijkst en wijkt dat veel af van wat er speelt op landelijk niveau?

Aan het begin van de campagne hebben we een korte enquête gelanceerd die door honderden jongeren is ingevuld met de vraag welke thema’s zij belangrijk vinden. Daar kwamen drie thema’s naar voren die jongeren verreweg het belangrijkst vinden; op plek één staat wonen. Typisch zo een thema dat eindelijk deze verkiezingen naar voren komt, maar wat lange tijd niet op de voorgrond heeft gestaan. Vooral jongeren struggelen met het feit dat ze geen betaalbare woning kunnen vinden. Je moet jarenlang op een wachtlijst staan om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning en als je in de vrije sector iets wilt huren betaal je vaak meer dan de helft van je inkomen. Wonen is ook typisch zo een thema waar je echt een split merkt tussen jongeren en ouderen. Als je vijftig of zestig bent en je hebt een prima koophuis dan is wonen helemaal geen thema voor jou, daar denk je dan niet echt over na. Je merkt dat wanneer mensen kinderen of kleinkinderen hebben die het huis uit willen dat ze dan pas merken wat voor een crisis er gaande is. Wonen is typisch zo een thema waar jongeren veel meer oog voor hebben dan oudere generaties. 

De andere twee thema’s die veel spelen zijn onderwijs en klimaat. Het spreekt voor zich dat jongeren daar veel mee bezig zijn. Vandaag  (14 maart 2021) is er op meer dan 50 plekken het klimaatalarm geslagen om aandacht te vragen voor een duurzamere toekomst en dat is broodnodig. Het is nog maar de vraag hoe de wereld erbij hangt als wij opa’s en oma’s zijn, als half Nederland dan nog niet overstroomt is. We zitten nu tegen onze laatste kans aan om daar iets aan te doen en er zijn nog steeds zat partijen die klimaatverandering ontkennen of er te weinig mee bezig zijn. De grootste partij in de peilingen op het moment is de VVD en die laat zijn eigen klimaatplannen niet doorrekenen omdat ze weten dat ze hun eigen doelen niet gaan halen. Dan zakt de moed je toch een beetje in de schoenen. Het is dan ook heel logisch dat jongeren hier aandacht aan besteden. 

Vind je dat er in de mainstream media genoeg aandacht is voor de rol die jongeren kunnen hebben? En is het überhaupt goed volgens jou om jongeren als het ware als een aparte groep te benaderen?

Ik ben er erg voor dat je als partij luistert naar jongeren en dat ook echt serieus neemt. Je kan niet één input-sessie houden en het dan goed vinden. Daarom ben ik ook blij dat de PvdA deze doelgroep echt serieus nemen door 10 jongeren op de lijst te zetten waarvan sommige ook echt op hoge verkiesbare plekken staan. Partijen die speciaal voor jongeren zijn opgericht daar vind ik hetzelfde van als partijen zoals 50Plus. Thema’s als wonen, onderwijs en klimaat komen als belangrijk naar voren, maar dat betekent niet dat iedereen binnen deze doelgroep hetzelfde denkt, net zomin als dat alle ouderen eenzelfde standpunt innemen. Ik zie graag dat klassieke partijen jongeren stimuleren om actief te worden en ze serieus nemen. Niet dat jongeren hun eigen splinterpartij krijgen, want daar schieten we niet veel mee op. 

Het opkomstcijfer onder jongeren was de vorige verkiezingen laag in vergelijking met andere bevolkingsgroepen, waar denk je dat het gebrek aan interesse in verkiezingen vandaan komt? En was daar speciale aandacht voor binnen jouw partij deze campagne?  

Binnen de PvdA is er veel aandacht voor. Vier jaar geleden hadden we die hele slechte uitslag en wat mij echt getriggerd heeft om actief te worden is dat je de verkiezingsuitslag ook kon bekijken per leeftijdsgroep. Als alleen jongeren gestemd hadden in 2017 had de PvdA geen negen zetels gehaald maar drie, alleen 50Plus heeft het binnen die leeftijdscategorie slechter gedaan. Dat is wel een beetje sneu terwijl ik juist denk dat de PvdA jongeren kan aantrekken met hun programma. Kijk maar naar het buitenland naar bijvoorbeeld Bernie Sanders en Alexandria Ocasio-Cortez die juist veel jongeren aanspreken met een Links verhaal. Als het daar kan waarom hier dan niet? De PvdA heeft zich beseft dat, vooral door de slechte uitslag onder jongeren, als nu niet ingezet wordt op die verjonging de partij over twintig jaar niet meer bestaat want dan zijn zowel alle kiezers als alle leden overleden. Daarom is er nu ook veel aandacht voor activiteiten die jongeren aanspreken en willen we het leuker maken om betrokken te zijn. Dus minder ‘dertig bejaarden in een zaaltje die de inhoud bespreken en elke komma bediscussiëren in het programma.’ Het moet gezellig zijn om deel uit te maken van de PvdA en een plek zijn waar je je vrienden mee naartoe kan nemen. 

Wat is je toekomstbeeld van Europa en Nederland binnen de Europese Unie? Moeten we verder integreren of juist niet?

We moeten als één blok dingen gaan aanpakken zoals de groeiende ongelijkheid, klimaatverandering en de techgiganten, de Google’s en Facebook’s, die zoveel macht hebben vergaard, dat we daar verenigd een vuist tegen moeten gaan maken. Maar je merkt ook dat er een weeffout is geweest bij het tot stand komen van de Europese Unie. We zijn ervan uitgegaan dat als landen eenmaal lid zijn ze lekker mee blijven doen, maar je ziet nu ook dat er een aantal landen zijn binnen de EU die helemaal niet zo gesteld zijn op de Europese samenwerking, denk aan Hongarije en Polen, die de boel enorm kunnen frustreren omdat we ooit stelsel hebben bedacht waarin ze een Veto kunnen uitspreken met z’n tweeën en daar kan je vervolgens niets mee. Dat vind ik dus lastig. Er is zoveel potentie voor de Europese Unie om gezamenlijk het grootste blok ter wereld te worden, zeker nu de VS zich de laatste jaren meer heeft teruggetrokken uit de internationale politiek. Wij zouden een grote rol kunnen spelen in het promoten van de rechtsstaat over de hele wereld, maar dan wordt het wel lastig als je intern tegen zulke fricties aanloopt. Wellicht dat er een kopgroep moet komen die ook buiten de EU om meer met elkaar gaat samenwerken. 

Het is ook gek dat er niks is ingebouwd om een lidstaat uit de Europese Unie te zetten, dat is haast onmogelijk. Het Europese project is ontstaan uit heel veel idealisme en het idee heerste dat als landen eenmaal bij de Europese Unie horen, de rechtsstaat en democratie op orde zijn. We realiseren nu pas dat het ook de andere kant op kan gaan en dat kan best makkelijk gebeuren, ook in Nederland. Er is laatst een onderzoek geweest naar de rechtsstatelijkheid van verschillende verkiezingsprogramma’s en sowieso Forum voor Democratie en de PVV gaan daar volledig onderuit, maar ook de VVD heeft kanttekeningen gekregen in het verkiezingsprogramma, en dat wordt waarschijnlijk weer de grootste partij. We moeten ook in Nederland waken dat we de democratie en de rechtsstaat niet voor lief nemen. 

Vind je dat er bij deze verkiezingen genoeg aandacht is voor de EU?

Die aandacht is er haast niet geweest. Binnen de campagne gaat het al vrij weinig om de inhoud, dat is überhaupt hoe de politiek zich de afgelopen jaren ontwikkeld heeft. Het gaat vooral over de persoonlijke schandaaltjes; over Wopke Hoekstra die gaat schaatsen en Thierry Baudet die wegloopt tijdens een talkshow. Ook de hele VVD-campagne draait om wat voor toffe peer Mark Rutte wel niet is. Het gaat eigenlijk niet over de inhoud en waar partijen voor staan en dat vind ik jammer. Als er meer aandacht komt voor de inhoud dan komen ook de verschillen tussen partijen beter naar voren. 

Europa is haast niet aan bod gekomen en ook binnen de Tweede Kamer is er weinig aandacht voor de EU en Europese zaken terwijl dat wel heel belangrijk is. Ik heb zelf staats- en bestuursrecht gestudeerd en daar merk je al hoeveel Europa bepaald binnen de Nederlandse politiek en dat staat in schril contrast met hoeveel aandacht ervoor is. Je leest haast nooit wat over het Europees Parlement of over nieuwe beslissingen van de Europese Commissie. Het is belangrijk dat er politici in de Tweede Kamer komen die echt verstand hebben van Europese zaken. Voor de PvdA staat nu bijvoorbeeld Kati Piri op plek 5 en zij is nu Europarlementariër. Het is heel mooi als je straks iemand in je fractie hebt die veel verstand heeft van Europese politiek. Als Nederland kunnen we veel uitdagingen waar we voor staan niet alleen oplossen, daar heb je Europa voor nodig. Het is dan ook fijn als je politici hebt die weten hoe het er daar aan toe gaat en er binnen de Nederlandse politiek meer aandacht voor is. 

Is er nog iets wat je kwijt wilt aan de lezers?

Wat ik vooral wil doen is jongeren oproepen om te gaan stemmen, of je dat nu voor de PvdA doet of voor een andere partij, maar ga vooral stemmen. Als wij als jongeren onze stem niet laten horen zijn het toch vooral de oudjes die het voor het zeggen hebben en die hebben niet altijd dezelfde belangen. Kijk maar naar de Brexit; jongeren kwamen massaal niet opdagen tijdens het referendum en nu zijn ze uit de Europese Unie, terwijl de meeste jongeren pro-Europa zijn. Zeker als jongere stem je over je toekomst en wij hebben nog de meeste toekomst voor ons liggen. Het is eeuwig zonde als je nu niet besluit te gaan stemmen en dan over tien-twintig jaar spijt hebt dat je in 2021 niet gestemd hebt omdat het land een andere richting opgaat dan je zelf graag gezien had. Verdiep je er dus een beetje in, kijk ook vooral naar de inhoud. Denk dus niet ‘ik stem op Jesse Klaver want dat lijkt mij een leuk persoon of ik stem op Mark Rutte want die vind ik sympathiek overkomen’, maar kijk vooral naar stemwijzers en partijprogramma’s en kijk wat het beste aansluit bij jouw mening. En als jij ook vindt dat de Tweede Kamer wel wat jonger mag, stem dan vooral op een jong persoon. Check de kieslijst op de website van de partij en kijk waar de twintigers staan en stem daarop. 

Wil je meer weten over Stan Peters en zijn campagne? Stan is actief op Twitter (@StanPeters97), Facebook (Stan Peters PvdA #31), Instagram (@stan.peters.97) en heeft zijn eigen website: www.stanpeterspvda.nl