Van een imker en een paralympiër tot aan een oud-Disneypresentatrice en een tv-kok. 

Kort geleden konden jullie in dit Shaping Europe artikel meer lezen over stemrecht en kandidaatstelling voor de Europees Parlementsverkiezingen. Hartstikke belangrijk om veel over te weten natuurlijk, maar veel leuker is het om de meest bijzondere, controversiële of interessante parlementariërs (2019-2024) en kandidaten voor het Europees Parlement (EP) onder de loep te nemen! Want hoewel we elke vijf jaar het bolletje van één persoon rood inkleuren, weten we eigenlijk maar weinig over europarlementariërs. Hierdoor ontstaat wellicht al snel het idee dat ze – als politici – in een ivoren toren leven, maar schijn bedriegt: parlementariërs zijn (vaak) heel ‘gewone’ mensen, zoals jij en ik! Sommigen hadden een heel andere carrière voor ze de politiek ingingen en voor anderen was het Europees Parlement (EP) bereiken meant to be. 

Van de Tim Hofman van het EP tot aan een oud-Disneypresentatrice… Hierbij presenteren we aan jullie:

Patrick Breyer. Deze Duitse Europarlementariër is een van de vier leden in het EP die behoort tot de Piratenpartij. Wat hem zo bijzonder maakt? Hij is een beetje de Tim Hofman – de BOOS-journalist die de misstanden betreffende (seksueel) grensoverschrijdend gedrag bij de Voice of Holland aankaartte – van het EP. Breyer komt namelijk regelmatig met opzienbarende onthullingen. Zo bracht hij in 2016 het nieuws naar buiten dat er vrouwonvriendelijk, seksistisch en racistisch gedrag op de politieacademie van Eutin, Duitsland, plaatsvond. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken wist ervan, maar had er niks aan gedaan. Deze gebeurtenis kwam bekend te staan als de Whatsapp-affaire. Goed werk van Breyer. 

Silvia Modig. Modig, Europarlementariër voor de Finse partij Left Alliance en behorende tot de Zweedssprekende minderheid in Finland, was vroeger journalist, radiomaakster en tv-presentatrice. Samen met de huidige Finse Minister van Sociale Zaken en Gezondheid, Aino-Kaisa Pekonen, deed Modig mee aan het tv-programma Amazing Race Suomi (Suomi is de Finse naam voor Finland). In Nederland kennen we dat als Race Across the World, waarbij deelnemers zo snel mogelijk grote afstanden moeten bereizen met minimaal geld. Degenen die een pitstop op de route als laatste bereiken, vallen af. Echt succesvol was hun deelname niet, want Modig en Pekonen vielen als tweede af. Maar avontuur, dat was het ongetwijfeld zeker!  

Ioannis Lagos. Lagos is de oprichter van de Griekse neonazistische partij Golden Dawn en sinds 2019 Europarlementariër voor National Popular Consciousness. National Popular Consciousness is opgericht door oud-leden van de Golden Dawn, maar bestaat inmiddels al niet meer. De Griekse regering probeerde namelijk het voortbestaan van de partij te verbieden. Lagos’ acties voor Golden Dawn hebben meermaals geleid tot arrestaties. Lagos is veroordeeld voor betrokkenheid bij de moord (!) op hiphopartiest en antifascisme-activist Pavlos Fyssas. Tevens zou hij Egyptische vissers hebben aangevallen. Vanaf 2020 werd de Golden Dawn-partij bestempeld als een criminele organisatie, waarna Lagos bovendien werd veroordeeld tot 13 jaar gevangenisstraf voor het leiden van een criminele organisatie. Tot op de dag van vandaag is Lagos echter niet uitgeleverd en zit hij nog steeds in het Europees Parlement. Wel is zijn parlementaire immuniteit opgeheven. 

Kira Marie Peter-Hansen. Deze Deense politica voor de Socialistische Volkspartij was met haar 21 jaar, 3 maanden en 3 dagen de jongste Europarlementariër ooit. Om haar Europese droom waar te maken, stopte Peter-Hansen met haar universitaire studie. Zo zie je maar; met alleen je idealen kan je al heel ver kan komen! 

David Lega. Deze Zweedse parlementariër (christendemocraten) heeft al heel wat prestaties op zijn naam staan! Als paralympisch zwemmer heeft hij namelijk veertien wereldrecords verbroken! Lega deed mee aan de Paralympische Spelen in Atlanta (1996) en Sydney (2000), en aan de wereldkampioenschappen parazwemmen van 1994 en 1998. Bij deze laatste competitie won hij drie gouden medailles. Na zijn zwemcarrière ging Lega niet gelijk de politiek in. Hij begon eerst meerdere bedrijven en startte het kledingmerk Lega Wear.

Michèle Rivasi*. Deze voormalig leider van Greenpeace Frankrijk en Europarlementariër voor Europe Écologie-The Greens overleed op 29 november 2023 plotseling aan een hartaanval, terwijl zij op weg was naar het Europees Parlement. 

Ladislav Ilcic en Nico Semsrott. Er zitten natuurlijk ook genoeg creatievelingen in het Europees Parlement. De Kroatische politicus Ilcic was voor zijn politieke carrière een gerenommeerd violist. Hij zat in een symfonieorkest en in een mariachiband. De Duitse Semsrott, inmiddels onafhankelijk lid, is Kabarett-artiest en spoken word-dichter (slam poet). In zijn stukken portretteerde hij zichzelf als ‘demotivational coach’. Semsrott stond op de lijst van Die Partei, een partij waarvan de standpunten door The Guardian worden omschreven als dada-esque nonsense. Een voorstel van de partij is bijvoorbeeld mensen te verbieden om gedurende de laatste 18 jaar van hun leven te stemmen.

Assita Kanko. Kanko is Belgisch Europarlementariër voor de Nieuw-Vlaamse Alliantie. Ze is geboren in Burkina Faso, waar ze als kind slachtoffer werd van vrouwenbesnijdenis (ook wel bekend als vrouwelijke genitale verminking). Sindsdien zet Kanko zich onder andere in tegen vrouwenbesnijdenis en gedwongen huwelijken. Wellicht heb je haar hierover zien vertellen op de televisie?

Sarah Wiener. Deze Duits-Oostenrijkse Europarlementariër voor de Groenen heeft verschillende restaurants en cafés gestart (dat kan natuurlijk ook niet anders met ‘Wiener’ als achternaam), waaronder ook op het station in Hamburg, in het Futurium en in het Mercedes-Benz Museum. Vanaf 2007 was ze vijf jaar lang tv-kok. Je zou dus kunnen zeggen dat ze de Duitse Gordon Ramsey is! Met haar stichting (de Sarah Wiener Foundation) probeert Wiener bovendien gezonde eetgewoonten onder kinderen en jongeren te promoten. 

Thomas Waitz. De Oostenrijkse Green-partij heeft een mooi arsenaal aan bijzondere parlementariërs, want Waitz is er ook een. De man heeft een wereldreis gemaakt, begon een boerderij, plant bossen en is tegenwoordig voornamelijk imker en border collie-trainer. En oh ja, dan is hij ook nog politicus!

Ljudmila Novak. Ja, de Sloveense Novak past zeker in dit lijstje. De Europarlementariër voor New Slovenia spreekt namelijk Esperanto – een kunstmatig gecreëerde, internationale en onofficiële taal – en participeerde in de Europese Esperanto Unie. Wereldwijd zijn er circa 63.000 mensen die Esperanto beheersen. Fascinerend. 

Morten Helveg Petersen. Je hebt mensen die geboren zijn voor de politiek. Een van die mensen is de Deense Morten Helveg Petersen (Renew Europe). Zijn vader was minister van Buitenlandse Zaken en zijn broer minister voor Ontwikkelingssamenwerking. Ook zijn opa was minister en zijn oma was burgemeester van Kopenhagen. Als klap op de vuurpijl woonde Petersen tijdens zijn jeugd gedeeltelijk in Brussel, waar hij naar de Europese School ging. Zijn Europese carrière is 100% meant to be!

Irena Joveva. Deze Sloveense, uitkomend voor de Freedom Movement in het EP, was vroeger nieuwsverslaggever. Nu zitten er meer mensen in het EP met een achtergrond in de journalistiek, maar Joveva is een geval apart: ze heeft namelijk de Watchdog Award (Sloveense Vereniging van Journalisten voor Debutant van het Jaar) gewonnen. In haar verslaggeving richtte Joveva zich op veel Europese onderwerpen en laat ze daar nu nog steeds mee bezig zijn!

Sophie in ’t Veld. De Nederlandse in ‘t Veld begon haar politieke carrière bij de partij D66, maar kwam een half jaar geleden in het nieuws nadat zij de overstap maakte naar de pan-Europese partij Volt. Nu gebeurt het wel vaker dat politici stoppen bij de ene partij en verder gaan bij een andere, maar in ‘t Velds verhaal is nét even wat bijzonderder. Zij staat voor de aanstaande Europese verkiezingen namelijk niet in Nederland, maar in België als lijsttrekker op de kieslijst. Hoe ze het ervaart om als Nederlandse campagne te voeren bij onze zuiderburen lezen jullie binnenkort in ons interview met haar! Stay tuned! 

Alice Bah Kuhnke. De Zweeds-Gambiaanse Bah Kuhnke had wel een heel andere baan voor zij Europarlementariër werd: ze was televisiepresentatrice bij onder andere de SVT, de Zweedse nationale omroep. Haar carrière begon bij het programma Disneyklubben (Disney Club). Later had Bah Kuhnke haar eigen talkshow en presenteerde ze het actualiteitenprogramma Kalla fakta (‘Koude Feiten’). In 2001 hostte ze bovendien het bijzondere muziekgala Artister mot nazister (‘Artiesten tegen nazi’s’). 

Magdalena Adamowicz. De Poolse Adamowicz (onafhankelijk lid in de EVP-groep) verloor in 2019 haar man en vader van haar dochters Paweł Adamowicz, burgemeester van Gdansk, nadat hij werd neergestoken tijdens een groot fundraising evenement in de stad. Een paar maanden later maakte ze bekend zich kandidaat te stellen voor de Europees Parlementsverkiezingen. Ze werd verkozen en sindsdien richt ze zich niet alleen op haar idealen, maar ook op die van haar man. Haar belangrijkste speerpunten zijn immigratie en rechten voor LHBTI+-ers, waar ze – in tegenstelling tot de tot voor kort regerende PiS-partij – positief tegenover staat. 

Maylis Roßberg en Raül Romeva. Roßberg en Romeva zijn samen de Spitzenkandidaten van de EFA (‘Europese Vrije Alliantie’ in het Nederlands) bij de aankomende EP-verkiezingen. Beiden focussen met name op rechten van (politieke) minderheden, diversiteit en zelfbeschikking – de EFA is bij uitstek een politieke partij die separatistische groeperingen en regionale minderheden steunt. Hoewel ze de belangrijkste kandidaten van de EFA zijn, is het niet waarschijnlijk dat Roßberg en Romeva daadwerkelijk in het EP terechtkomen. Romeva was lid van de Catalaanse regering die het door de Spaanse autoriteiten als illegaal beschouwde referendum voor zelfbeschikking organiseerde in 2017. Romeva werd veroordeeld tot 12 jaar gevangenisstraf, maar kreeg gratie in 2021. Dat hij tot 2030 geen politieke functies meer bekleden staat echter nog steeds vast. 

Het verhaal van Roßberg is minder spannend, maar zeker niet minder relevant. Roßberg behoort tot de Deense minderheid in Noord-Duitsland. De partij waar ze lid van is, het Südschleswigsche Wählerverband, zal waarschijnlijk de Duitse kiesdrempel van 5% niet halen. Al met al lijkt zetels behalen niet het hoogste doel van de EFA, dat blijkt wel uit hun keuze voor de Spitzenkandidaten. Wel wil de EFA ‘verwaarloosde ideeën’ onder de aandacht brengen, waaronder dus hun standpunten over zelfbeschikking. 

Experiment: een nieuw stembiljet in Nederland!

Zo! Nu ken je toch best veel interessante Europarlementariërs. Vergeet al deze leuke feitjes tijdens de verkiezingen desalniettemin eventjes en stem op iemand (en op een partij) omdat je het eens met met diens idealen. Let daarbij wel op als je in Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo woont. Daar ziet het stemformulier er bij de aankomende EP-verkiezingen voor het eerst in tijden heel anders uit. 

Weet je nog hoe immens groot het stemformulier de afgelopen jaren was en hoe lastig het opvouwen ging? Nou, voor kiezers uit de eerdergenoemde gemeentes is dat is in juni wel anders. Deze kiezers doen namelijk mee aan een experiment en krijgen een veel kleiner stemformulier. Ze moeten hierop niet één maar twee bolletjes rood kleuren. Eerst kiest men een partij, aangegeven door de naam van de partij en een plaatje van het logo. Daaronder staat een lijst met nummers, die corresponderen met de naam van een kandidaat. Welk nummer bij welke kandidaat hoort staat in een apart boekje, dat mensen voor de verkiezingen per post ontvangen en dat ook te vinden is in het stemhokje. Een flinke aanpassing dus! De uitkomst van het experiment zal leren of het stemmen hiermee minder ingewikkeld gaat worden en of we vanaf 2026 in alle gemeentes zo gaan stemmen.

Het proef-stembiljet. Bron: ©Rijksoverheid / ministerie van BZK

Loes ter Horst volgt een master Midden-Oostenstudies (Universiteit van Amsterdam). Afgelopen zomer behaalde ze de MSc Crisis and Security Management (Universiteit Leiden), nadat ze eerder de BA Liberal Arts and Sciences (Universiteit Utrecht) had afgerond.

Hoofdbeeld: Shutterstock

In-text beeld: ©Rijksoverheid / ministerie van BZK